दूर दृष्टीया खँ ....

दूर दृष्टीया खँ ....

डा.रोशन श्रेष्ठ

(Source : Roshan Shrestha's Facebook Page)

'छेँ बुँ या भा: थिके जुल, यक्व धिबा ब्यू वल, फाइदा जुल'

थथे धया थ:गु पूर्खाया छेँ बुँ मिया: तापाक्क गाँमय्, बस्ति मदुगु थासय् दंगु बुँ न्याना न्हूगु छेँ दना: च्वं वनीपिं नेवा:त छम्ह निम्ह यायां त्वालं पिहाँ वनाब्यूबलय् यक्व थासय् आ: त्वा: त्वा: हे उजाड जुयावन ।

नेवा: मच्वनीगु नेवा: त्वा: बस्ति चा:हिलेबलय् मनूत अन इति इति दयेफु, ब्यावसायिकता व कालबिल दयेफु, धिबा खर्चयायेगु कमेयायेगु लँपु दयेफु, तर नं व थाय् उजाड उजाड मरुभूमि चा:हिले थें म्हाइपु । अन आत्मियता हे मदु ।

मखंत्वा:या गल्लिगल्लिइ दुने दुहाँ वना नेवा:भासं हलंज्वलं मालेगु सिबे हिन्दीभासं हलंज्वलं मालेबलय् अ:पुक लुइके फैगु अवस्था खने दु । ख्वपय् पसलय् नेवा:भासं सामान न्यनधा:सा साहुजिं खँय् भासं लिस: बिया हइगु अवस्था खने दु ।

तर थज्यागु खँ धायेमत्य:, च्वयेमत्य:, छाय् धा:सा थ्व यथार्थ खँ धाल कि झी हे थ:मनुपिन्सं लिखँ न्यंकी -
'जिमित म्वायेत गजा:गु सकस? छिमित अर्ति उपदेश ब्यु ब्युँ लिमला:'

निर्मम जुया धाये हे मा:, सकस जुइक म्वायेमालीगु अवस्था हयेत मेपिं जक मखु झी नेवा:तय्‌गु कु-बुद्धि व अदूरदृष्टी नं जिम्मेवार ख: ।

छिकपिन्सं स्यू ला? म्याग्दीया बेनी, जोमसोम, मुस्ताङ, लोमाथाङ आदि दूर-दूर या बस्ति, चलनचल्तिया भासं धायेगु ख:सा दूर्गम बस्ति -अनया पुलांगु बस्ति दुने या छेँ बुँ या भा: नं स्वनिग: या पुलांगु बस्तिइ थें हे थिके ।

तर अन बजार नं मदु, विकास वा सुविधा नं मदु । छाय् अपाय्‌च्व थिके जुल? छाय् धा:सा अन पुर्खौली बस्ति दयेका: च्वनाच्वंपिन्स थ:गु पुर्खौली थाय् न्ह्याक्व हे धिबा ब्यू व:सां मिइ हे मखु धका: तयाबिल । अय् जुया डिमाण्ड तच्वल, सप्लाइ म्हो जुल, भा: थिके जुल ।

थौं कन्हय् अन छेँ बुँ या कालबिल उपाय्‌च्व मजू । यदि जुल धा:सा नं अनयापिं रैथाने बासिन्दा दथुइ जक जुयाच्वंगु दु । अनयापिन्सं पिनेयापिन्त छेँ बुँ मिइगु बन्द याना बिल । इपिं पोखरा, स्वनिग: निसें बिदेशय् तक नं छेँ बुँ न्याना: बसोबास यायेत वंसां तबि थ:गु पुर्खौली थाय्‌बाय् मिया: वने मज्यू धका: इमिसं स्यू । थ:गु थाय् न्हंकेगु मूर्खता इमिसं मयात ।

मनोरम संस्कृतिं भयेब्यूगु नेवा:बस्तिया खँ धा:सा मेगु हे दु । पुर्खौली छेँ बुँ मिया:नइपिं मूर्ख नेवा:तसें बेनी, जोमसोम, मुस्ताङ, लोमाथाङ या मनूतय्‌त 'गामा:' धाइ जुइ । अन या 'गामा:' पिन्सं पुर्खौली छेँ बुँ ममिसें तैत:गु जक मखु, आप्रवासी पिन्त बालं तयेगु खँय् नं उदार मजू । बरु छेँ खाली हे याना तइ, थ:पिं पिने च्वनेगु जूसा थ:थाय् च्वनीपिन्त हे छ्यलाबुला याका:तै, तर मियाछ्वयेगु वा आप्रवासीपिन्त बालं तयेगु ''धें धें बल्ला'' याना मजू ।

तर 'स:स्यू' धा:पिं नेवा:तसें छु याना जुल? झी थ:पिन्के व 'गामा:' पिंके ति हे विवेक, बुद्धि व दूर दृष्टि मदु धयागु खँ धा:सा मथू ।

झी नेवा:तसें आजुअजाजुया हिच:ति हायेका:त:गु छेँ बुँ दक्वं लाक्वपाक्व आप्रवासी मनूतय्‌त मिया: दाँप्व: ज्वना वने फयेवं त:धं जुइगु तायेकल ख:ला? थ:गु निजि स्वार्थया नितिं नेवा:त्वा:बस्तिया आत्मियता हे ध्वस्त जुइक गैर नेवा: बाहुल्य जुइक बालं तया:जुइगु नं झीस अपराधबोध मयाना ख:ला?

अले थथे लापर्वाह बेपर्वाह जुया धिबा या ल्यू ल्यू जक ब्वाँय् वन कि झीगु समाज सकसय् मलाइगु गथे?

खँ थुइका दिसँ, मुसुकाया दिसँ ।